Ο Κλίντον για την ηγεσία
Τι είναι η ηγεσία; Μια από τις πιο συνοπτικές και συνάμα περιεκτικές περιγραφές δόθηκε από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον σε συνέντευξή του στο περιοδικό Fortune το 2014: “Ηγεσία”, είπε ο Κλίντον, “σημαίνει να φέρνεις τους ανθρώπους κοντά στην επιδίωξη ενός κοινού σκοπού, να αναπτύσσεις ένα σχέδιο για την επίτευξή του και να παραμείνεις σε αυτό μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος.” Η ηγεσία απαιτεί επίσης την ικανότητα να ανταποκρίνεσαι σε απρόβλεπτα προβλήματα και ευκαιρίες όταν προκύπτουν. Οι ηγέτες πρέπει να είναι σε θέση να διατυπώνουν με σαφήνεια ένα όραμα για το πού θέλουν να πάνε, να αναπτύσσουν μια ρεαλιστική στρατηγική για να φτάσουν εκεί. Πρέπει να προσελκύουν ταλαντούχους, αφοσιωμένους ανθρώπους με μεγάλη ποικιλία γνώσεων, προοπτικών και δεξιοτήτων. Στον σύγχρονο κόσμο, πιστεύω ότι τα διαρκή θετικά αποτελέσματα είναι πιο πιθανό να προκύψουν όταν οι ηγέτες εφαρμόζουν τη συμπερίληψη και τη συνεργασία και όχι την αυταρχική μονομέρεια.”
Νοοτροπία
Οι ηγέτες, όπως κάθε άνθρωπος, επιτυγχάνουν τους στόχους τους μέσω των πράξεων τους- τι κάνουν και τι λένε, πώς το κάνουν και πώς το λένε. Όλες αυτές οι συμπεριφορές προκύπτουν από έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Πίσω από όλες αυτές τις ενέργειες κρύβεται μια συγκεκριμένη νοοτροπία. Η νοοτροπία κάποιου περιλαμβάνει το πώς αισθάνεται, τι διάθεση έχει, τις στάσεις και τις πεποιθήσεις του και τις διαδικασίες σκέψης του. Μια διαφορετική νοοτροπία θα έχει ως αποτέλεσμα διαφορετικές ενέργειες και οι διαφορετικές ενέργειες θα οδηγήσουν σε διαφορετικά αποτελέσματα.
Το εσωτερικό παιχνίδι
Η νοοτροπία είναι αυτό που ο αθλητικός προπονητής W. Timothy Gallwey αποκαλεί εσωτερικό παιχνίδι. Ο Gallwey έχει επισημάνει ότι ένας αθλητής στην πραγματικότητα παίζει δύο παιχνίδια, ή όπως το αποκαλεί: δρα σε δύο αρένες εμπλοκής. Υπάρχει μια εσωτερική και μια εξωτερική αρένα. Ο Gallwey ξεκίνησε αναπτύσσοντας την αρχή του για το παιχνίδι του τένις και αργότερα επέκτεινε την εφαρμογή της θεωρίας του για να καλύψει την επαγγελματική αριστεία σε πολλούς άλλους τομείς.
Ένας παίκτης του τένις έχει εξωτερικούς στόχους, όπως το πώς να κρατάει τη ρακέτα του, πώς να κρατάει την αναπνοή του σταθερή, πώς να εστιάζει στη μπάλα κ.ο.κ. “Το εσωτερικό παιχνίδι”, λέει ο Gallwey, “λαμβάνει χώρα μέσα στο μυαλό του παίκτη και παίζεται ενάντια σε εμπόδια όπως ο φόβος, η αυτοαμφισβήτηση, τα κενά συγκέντρωσης και οι περιοριστικές έννοιες και υποθέσεις. Το εσωτερικό παιχνίδι παίζεται για να ξεπεραστούν τα αυτοεπιβαλλόμενα εμπόδια που μπλοκάρουν το άτομο ή μια ομάδα να αποκτήσει πρόσβαση στο πλήρες δυναμικό της”. Η αλληλεπίδραση μεταξύ του εσωτερικού παιχνιδιού και του εξωτερικού παιχνιδιού είναι απαραίτητη τόσο για τους παίκτες του τένις όσο και για τους ηγέτες. Κάθε ομάδα και κάθε ηγέτης αργά ή γρήγορα θα συναντήσει εμπόδια. Οι αγορές αλλάζουν, οι τεχνολογίες εμφανίζονται, τα περιβάλλοντα καταρρέουν. Ας πούμε ότι ηγείστε ενός φωτογραφικού πρακτορείου και “ξαφνικά” ο καθένας με ένα smartphone μπορεί να στέλνει τις φωτογραφίες του στην εφημερίδα. Ή διευθύνετε μια εταιρεία ταξί και εμφανίζεται η Uber.
Όταν ένας ηγέτης συνδυάζει ένα εξωτερικό εμπόδιο με ένα δικό του εσωτερικό εμπόδιο, τα προβλήματα τείνουν να ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Πάρτε για παράδειγμα τη Volkswagen. Έπεσαν σε ένα τεράστιο εξωτερικό εμπόδιο με το Audi A3 και τα μοντέλα της VW, όπως το Beetle και το Passat. Οι κινητήρες αυτών των αυτοκινήτων (11 εκατομμύρια παγκοσμίως) εξέπεμπαν ρύπους έως και 40 φορές πάνω από το επιτρεπόμενο όριο. Η ηγεσία της Volkswagen αντιμετώπισε αυτό το εξωτερικό εμπόδιο με εσωτερικά εμπόδια όπως ο φόβος και η επιθυμία να κρυφτεί. Αντί να “εφαρμόσουν πρακτικές ένταξης και τη συνεργασίας”, όπως πιθανώς θα τους συμβούλευε ο Μπιλ Κλίντον, αποφάσισαν να αλλάξουν το λογισμικό των δοκιμών για να επιτύχουν “καλύτερα αποτελέσματα”. Τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία: μεγάλη ζημιά στην μάρκα Volkswagen και μια αργή, επώδυνη ανάκαμψη. Ένα εξωτερικό εμπόδιο αντιμετωπίστηκε με ένα εσωτερικό εμπόδιο.
Έτσι, ένα βασικό χαρακτηριστικό των αποτελεσματικών ηγετών είναι η ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν τα εξωτερικά εμπόδια με εσωτερικούς πόρους. Αυτό μπορεί να μετατρέψει μια δύσκολη πρόκληση σε έναν εφικτό στόχο. Αφού καταλάγιασε λίγο η σκόνη, η ηγεσία της Volkswagen αντιμετώπισε τελικά την πρόκληση των εκπομπών ρύπων με επίγνωση, θάρρος και όραμα. Τώρα οραματίζονται τη Volkswagen ως εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων και έχουν καταβάλει τεράστια οικονομική προσπάθεια για την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα ευχόταν κανείς για την ηγεσία της τη Volkswagen να είχε αντιμετωπίσει αυτό το εξωτερικό εμπόδιο δέκα χρόνια νωρίτερα.
Η νοοτροπία της ηγεσίας ως πόρος
Θα εξετάσουμε ένα σύνολο εσωτερικών πόρων για τους ηγέτες: το Leadership Mindset. Με το ψυχολογικό εργαλείο MindSonar μπορούμε να μετρήσουμε πώς σκέφτονται οι άνθρωποι και τι θεωρούν σημαντικό. Με άλλα λόγια: Το MindSonar μετρά τις νοοτροπίες. Πώς μοιάζει η ηγετική νοοτροπία όσον αφορά τα μεταπρογράμματα και τις κινήσεις Graves και ποια είναι τα δύο είδη ανθρώπινων ιδιοτήτων που μετράει το MindSonar;
Η ηγεσία έναντι του management
Η ηγεσία συνδέεται στενά με την παρακίνηση των ανθρώπων. Είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τo management. To management συχνά ορίζεται ως “να κάνουμε τα πράγματα μέσω άλλων”. Η ηγεσία, από την άλλη πλευρά, μπορεί να οριστεί ως “το να κάνεις τους ανθρώπους να θέλουν να κάνουν πράγματα”. Το management συνδέεται συνήθως με τη βελτίωση της παραγωγικότητας, την εγκαθίδρυση τάξης και σταθερότητας και την αποτελεσματική λειτουργία των πραγμάτων. Η ηγεσία είναι αυτό που καθορίζει την κατεύθυνση και κρατάει μια ομάδα να προχωράει μπροστά, ακόμη και όταν υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, αναταραχή και αντίσταση.
Tα τέσσερα στοιχεία
Έχοντας ως αφετηρία τον ορισμό του Clinton, μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερα ουσιώδη στοιχεία στην ηγεσία:
1 Όραμα. Σαφής διατύπωση και εμψυχωτική αντίληψη για το μέλλον.
2 Σχεδιασμός. Ανάπτυξη ρεαλιστικής στρατηγικής.
3 Δέσμευση. Προσέλκυση ταλαντούχων και αφοσιωμένων ανθρώπων.
4 Ανθεκτικότητα. Αποτελεσματική ανταπόκριση σε απρόβλεπτα προβλήματα.
Μπορούμε να φιλτράρουμε τρεις ακόμη πτυχές από τον ορισμό του Κλίντον. Αλλά θα τις αναλύσουμε προς το παρόν:
1 Επιμονή. Επιμονή μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος.
2 Ευελιξία. Είμαστε ικανοί να αντιμετωπίζουμε και να εκτιμούμε μια μεγάλη ποικιλία προοπτικών.
3 Δημιουργικότητα. Χρησιμοποίηση απρόβλεπτων ευκαιριών.
Αυτές οι τρεις πτυχές δεν φαίνονται τόσο σημαντικές όσο οι τέσσερις πρώτες. Ωστόσο, όταν αργότερα θα φτάσουμε στο τέταρτο βασικό στοιχείο, την Ανθεκτικότητα, θα δούμε ότι έχει μεγάλη σχέση με την επιμονή, την ευελιξία και τη δημιουργικότητα αυτής της σειράς θα αφορά το στοιχείο του οράματος. Θα εξετάσουμε το ερώτημα. Τι είναι το όραμα, σε ένα πλαίσιο ηγεσίας, και πώς εμφανίζεται σε ένα προφίλ MindSonar.
Σχετικά με τον συγγραφέα Jaap Hollander
Ψυχολόγος, που ζει στην Ολλανδία. Ίδρυσε το MindSonar το 1995. Διευθύνει την MindSonar Global, η οποία διαχειρίζεται την ανάπτυξη των ΤΠΕ, τις εφαρμογές και το πρόγραμμα σπουδών των Εκπαιδεύσεων Πιστοποίησης MIND SONAR. Εργάζεται ως εκπαιδευτής, συγγραφέας και Coach, καθώς και ως εξπρεσιονιστής ζωγράφος (όνομα καλλιτέχνη JAAPH, βλ. jaaph.com). Έχει γράψει 10 βιβλία για το NLP και το Provocative Coaching.
